Trong môi trường công sở, một người lãnh đạo không chỉ nắm quyền ra quyết định mà còn là người định hình không khí tâm lý chung của cả tập thể. Có những vị sếp tài giỏi, tâm lý và biết lắng nghe, khiến nhân viên cảm thấy được khích lệ mỗi ngày. Nhưng cũng có không ít trường hợp, chỉ vì sự thất thường trong cảm xúc của người đứng đầu, mà cả văn phòng trở nên nặng nề, u ám, và đầy căng thẳng. Họ là những "ông trời nhỏ", sáng nắng, chiều mưa, trưa dông tố, khiến người dưới quyền phải học cách... "dự báo thời tiết" trước khi mở miệng nói chuyện.
KHI CẢM XÚC CÁ NHÂN LẤN ÁT VAI TRÒ LÃNH ĐẠO
Một người sếp có quyền mệt mỏi, có quyền buồn bực hay bức xúc vì những chuyện riêng tư. Nhưng điều đáng lo là khi họ đem những cảm xúc ấy bước vào nơi làm việc, để rồi trút giận, cáu gắt, hoặc lạnh lùng vô cớ với nhân viên. Hôm nay họ vui, cả phòng rộn ràng tiếng cười; ngày mai họ bực, không khí im phăng phắc như có thể cắt được bằng dao.
Một ví dụ rất phổ biến: có sếp khi nhân viên làm chưa đúng ý thì gắt gỏng, nặng lời; nhưng khi nhân viên làm tốt lại chuyển sang vui vẻ, đùa giỡn, khen lấy khen để. Nhân viên vì thế không biết đâu là thật, đâu là giả; không biết mình đang được công nhận hay chỉ đang "gặp may" vì sếp đang vui.
Hậu quả là gì? Dần dần, nhân viên mất cảm giác an toàn tâm lý, không còn dám nói thật, không dám góp ý, không dám thử điều mới. Họ làm việc cứng nhắc, rập khuôn, chỉ để tránh rắc rối. Môi trường sáng tạo bị bóp nghẹt, còn tinh thần đồng đội trở thành sự gượng gạo.
TÁC ĐỘNG NGẦM ĐẾN TINH THẦN VÀ NĂNG SUẤT CỦA NHÂN VIÊN
Nhiều nghiên cứu về tâm lý học tổ chức chỉ ra rằng, một người lãnh đạo thất thường về cảm xúc là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến stress trong công việc. Bởi nhân viên không chỉ phải làm việc, mà còn phải đoán cảm xúc của cấp trên.
Trước khi gửi email hay nộp báo cáo, họ phải tự hỏi: "Không biết sếp đang vui hay đang bực?". Trước khi trình bày ý tưởng, họ nhìn sắc mặt sếp, giọng nói sếp. Họ trở thành "chuyên gia đọc sắc thái" thay vì người chủ động sáng tạo. Và khi tâm trí bị tiêu hao cho việc phòng ngừa rủi ro cảm xúc như thế, năng suất làm việc chắc chắn sẽ giảm sút.
Một nhân viên trẻ từng chia sẻ:
"Tôi không hẳn sợ công việc khó, tôi chỉ sợ mỗi khi vào công ty mà không đoán được hôm nay sếp ở mode nào. Có hôm vui thì mọi chuyện suông sẻ, có hôm buồn thì chỉ cần nói sai một chữ là bị mắng xối xả. Đi làm mà cứ như đi trên dây."
Một nhân viên khác lại nói:
"Sếp hay đổi ý bất chợt. Kế hoạch đã được duyệt nhưng sau đó vẫn có thể đổi ý làm theo kiểu sếp muốn và còn cho rằng cách làm việc của tôi bị lỗi thời. Vậy thì ký vào bản kế hoạch để làm gì?!"
Lại có người khác chia sẻ:
"Hôm nay vừa thấy thành phẩm, liền vui vẻ khen lấy khen để. Qua hôm sau đổi lại chê thành phẩm của tôi."
Những cảm xúc tiêu cực của người lãnh đạo lan nhanh như virus. Một câu nói cộc lốc của sếp có thể khiến cả nhóm mất động lực trong nhiều giờ. Một cái nhíu mày cũng đủ để khiến nhân viên tự nghi ngờ bản thân. Dần dần, không khí văn phòng trở nên nặng nề, đầy sự dè chừng.
KHI SẾP ĐÁNH MẤT UY TÍN MÀ KHÔNG HAY BIẾT
Điều trở trêu là, nhiều người sếp như thế không hề nhận ra tác hại mình gây ra. Họ cho rằng việc mình nóng giận, khó tính là "vì muốn nhân viên tốt hơn". Nhưng thực tế, sợ hãi không bao giờ tạo ra sự tôn trọng.
Nhân viên có thể im lặng trước mặt, nhưng trong lòng đã mất niềm tin. Họ không còn muốn chia sẻ, không còn dám phản biện, và bắt đầu tìm cách "đối phó" để yên thân. Người tài năng sẽ chọn rời đi; người ở lại thường là những người chịu đựng giỏi hơn là giỏi việc. Đó Là dấu hiệu của một tổ chức đang đi xuống mà sếp lại tưởng mình đang kiểm soát tốt.
Một ví dụ dễ thấy: có công ty nhỏ, sếp thường xuyên cau có, nổi nóng khi kết quả không như ý. Sau một năm, toàn bộ nhóm marketing rời đi. Sếp bực bội nói "tụi nó yếu, chịu áp lực kém", nhưng lại không biết chính mình mới là nguyên nhân khiến áp lực trở thành nổi sợ. Đến khi công việc trì trệ, không ai dám chịu trách nhiệm, sếp mới nhận ra mình đang cô đơn trong chính đội ngũ do mình tạo ra.
MẶT TRÁI CỦA QUYỀN LỰC CẢM XÚC
Quyền lực của một người sếp không chỉ nằm ở chức vụ, mà còn có khả năng kiểm soát cảm xúc của chính mình. Khi người đứng đầu để cảm xúc dẫn dắt, họ đang biến quyền lực ấy thành "vũ khí vô hình" đè nặng lên tinh thần của người khác.
Trong tâm lý học, có khái niệm gọi là emotional contagion - sự lây lan cảm xúc. Một sếp căng thẳng sẽ khiên nhân viên căng thẳng theo. Ngược lại, một sếp điềm tĩnh, biết lắmg nghe, sẽ khiến tập thể yên ổn, tập trung và làm việc hiệu quả hơn.
Đó là lý do tại sao những người lãnh đạo lớn thường rất kiệm lời khi tức giận. Họ hiểu rằng, một cái chau mày của mình có sức nặng gấp mười lần người khác.
CON ĐƯỜNG DUY NHẤT ĐỂ LẤY LẠI SỰ TÔN TRỌNG
Không ai đòi hỏi người sếp phải hoàn hảo. Nhưng để giữ được lòng tin của nhân viên, họ cần ít nhất hai điều: sự tự nhận thức và khả năng điều tiết cảm xúc. Khi một người sếp biết xin lỗi kho lỡ lời, biết nói rõ khi đang bực vì chuyện riêng, sẽ khiến nhân viên cảm thấy được tôn trọng. Chỉ một cách nói đơn giản như: "Anh xin lỗi, hôm nay anh hơi mệt nên dễ cáu. Không phải do em." đôi khi đủ để xoa dịu cả bầu không khí căng thẳng trong phòng.
Và khi người lãnh đạo dám đối diện với khuyết điểm cảm xúc của mình, họ không yếu đi, ngược lại, họ trở nên đáng tin cậy hơn. Bởi nhân viên không hẳn cần một người sếp hoàn hảo họ chỉ cần một người sếp biết nhận lỗi và biết lắng nghe.
LỜI KẾT
Môi trường làm việc không chỉ được vận hành bằng quy trình, mà còn bằng cảm xúc. Một người sếp thất thường chẳng khác nào thời tiết thất thường, có thể phá vỡ cả hệ sinh thái tinh thần của cả tập thể. Họ không cần phải hét ra lửa mới khiến nhân viên sợ, chỉ cần vui buồn bất chợt thôi, là đủ để mọi người sống trong trạng thái dè chừng, mệt mỏi.
Lãnh đạo không chỉ ra lệnh, mà còn là kiểm soát chính mình. Nếu người sếp giữ tâm bình, cả đội sẽ giữ được khí hoà. Và đôi khi, thứ "phước lành" lớn nhất cho nhân viên, không phải là tăng lương hay khen thưởng, mà là một người sếp không bất thường trong cảm xúc.
Nhận xét
Đăng nhận xét